تعریف فیش:
فیش واژه ای فرانسوی و در زبان فارسی به معنای برگه است و در اصطلاح به معنای برگه های یک شکل و یک اندازه ای است که چکیده مطالعات گزیده تحقیقات در آن یادداشت می شود تا بتوان به آسانی و در زمانی کوتاه و با اسلوبی خاص و منظم از آن بهره جست . رشد سریع دانش و پیچیدگی و گستردگی نیاز های اطلاعاتی پژوهشگران و تاثیر متقابل این دو پدیده بر یکدیگر و عدم اطمینان به حافظه برای نگه داری و بازیابی معلومات و تاثیر بسزایی که نوشتن در یادگیری دارد، همگی موجب ارزش و اهمیت «فیش برداری» و «فیش نویسی» شده است.
ابزار ها و وسایل فیش برداری :
برخی از ابزار ها و وسایل فیش برداری و یادداشت برداری عبارتند از:
الف. برگه یادداشت : باید توجه داشت که برای یادداشت مطالب اصلی و نکات مهم و ثبت مواد خام و اولیه تحقیق باید از فیش استفاده کرد و برگه های بزرگ مانند کاغذ کلاسور را باید در مراحل بعدی تحقیق یعنی در تدوین و نگارش مطالب به صورت پژوهش نامه و پایان نامه و جزوه به کار گرفت. این نکته مهمی است که در مطالعات و تحقیقات معمولا اشتباه گرفته می شود.
ب.قلم یادداشت : بهتر است قلم یادداشت دارای نوکی ریز و از جنسی مناسب و بادوام باشد. چون ممکن است در آینده از فیش های مطالعاتی فتوکپی و زیراکس گرفته شود و از طرفی رنگ «سیاه» در نگارش رنگی وزین است، بنابراین شایسته است که از این رنگ در نوشتن و ثبت مطالب استفاده شود.
ج.وسیله غلط گیری : یکی از وسیله هایی که غالبا در هنگام فیش برداری اتفاق می افتد غلط نوشتن مطالب است. بدین منظور می توان از لاک های سفید برای بر طرف کردن اغلاط و زیبایی فیش ها استفاده کرد.
د.برگه دان : برگه دان یا فیشیه، پاکت ها یا کیف ها و یا جعبه های مخصوصی است که فیش ها در آن گذاشته می شود تا از پارگی و پراکندگی برگه ها جلوگیری شود و حمل و نقل و طبقه بندی و بازیابی فیش ها را آسان کند.
ه.برگه راهنما : هر برگه دان دربردارنده فیش های بسیاری است که همگی آنها دارای یک عنوان و موضوع «عام»است. برای نشان دادن موضوعات عام و جدا کردن برگه دان ها از یکدیگر از «برگه راهنما» استفاده می شود که نشان دهنده موضوع عام هر برگه دان خواهد بود.
موضوع دیگر استفاده از برگه راهنما- در صورت نیاز- روی فیش های داخل برگه هاست. چون هر موضوع «عامی» دارای موضوعات خاصی است، برای نشان دادن و جدا کردن موضوعات خاص موجود در هر برگه دانی از برگه راهنما استفاده می شود که می توان آن را در قسمت بالای نخستین فیش هر موضوع خاص چسباند و یا منگنه کرد و موضوعات خاص هر برگه دانی را از یکدیگر جدا ساخت تا تشخیص و بازیابی آنها آسان گردد.
و. گیره کاغذ : چون در هر برگه دان تعدادی فیش با موضوعات «خاص» و گوناگون وجود دارد، از این رو پژوهش گران برای قرار دادن فیش های هم موضوع در کنار هم و به منظور تنظیم و طبقه بندی و بازیابی برگه ها از گیره کاغذ (کلیپس) استفاده می کنند.
ز. فهرست راهنما : چون به مرور زمان بر مطالعات و تحقیقات انسان و در نتیجه بر تعداد موضوعات «عام» تحقیق افزوده خواهد شد، بنابراین باید فهرست کاملی از آنها را در دفتری یادداشت کرد تا از موضوعات مطالعه شده و مورد تحقیق خود آگاه شد و برای بازیابی آنها با مشکلی روبه رو نشد و از دوباره کاری بیهوده نیز خودداری کرد. چون هر کدام از موضوعات «عام» در محدوده موضوع کلی و علم خاصی قرار می گیرند، مثلا موضوعات عام «توحید» و «معاد» در موضوع کلی «کلام و عقاید» و موضوعات عام «نماز» و «روزه »در موضوع کلی «فقه» جای می گیرند، بدین منظور هر بخش از دفتر را که شامل چندین صفحه است به هر کدام از این موضوعات کلی اختصاص داده، برگه راهنمایی که نام آن موضوع کلی و کد مربوطه اش روی آن نوشته شده در کنار صفحه اول هر بخش قرار داده می شود و سپس اسامی موضوعات عام آن موضوع کلی همراه با کد معنی که برای هر کدامشان در نظر گرفته شده است و توضیح آن در قسمت «کد گذاری» خواهد آمد در آن صفحه ها ثبت می گردد.
منبع: ایران پژوهش
معیارهای انتخاب یك موضوع تحقیقاتی
1- موضوع باید مناسبت داشته باشد: یعنی موضوع جزء موضوعات اولویت دار باشد.
2- اجتناب از دوبارهكاری در موضوع طرح: برای اینكه بدانیم موضوع مورد تحقیق ما تكراری است یا نه و آیا ارزش تحقیق دارد یا نه، باید متون مرتبط بررسی شود. با توجه به امكانات موجود و در دسترس، این امر كار دشواری نیست. محقق میتواند با مراجعه به مقالات داخلی و خارجی، خلاصه كنگرهها تماس با سایر محققینی كه درخصوص موضوع پژوهش یا موضوعات مشابه كار كردهاند، نظری اجمالی به كارهای سایر محققین داشته باشد. البته ذكر این نكته لازم است كه زمانی یك موضوع تكراری است كه تمامی ابعاد تحقیق و موضوع مانند هم باشند. ولی اگر از نظر زمانی یا مكانی با هم متفاوت باشند، موضوع دیگر تكراری نیست.
3- موضوع قابلیت اجراء را داشته باشد: یعنی آیا تمامی امكانات و شرایط لازم برای انجام تحقیق درخصوص موضوع مذبور در آن مكان فراهم است یا نه؟ و یك موضوع حتی اگر تمامی ویژگیهای لازم را داشته باشد، اما قابل انجام نباشد، موضوع خوبی نخواهد بود.
4- کاربردی و مناسب با زمان و مقرون به صرفه باشد: عملاً مطالعاتی در اولویت پژوهشی قرار دارند كه با حداقل هزینه جنبه كاربردی داشته و نتیجه آن برای برنامهریزان و مدیران جامعه در زمان حال یا آیندة نزدیك مفید واقع شود.
5- نداشتن موانع اخلاقی: در مطالعاتی كه در آن جامعة مورد مطالعه انسان بوده و مداخلهای بر سوژههای انسانی صورت میگیرد، رضایتمندی و حفظ حرمت انسانی و محرمانه نگاه داشتن اطلاعات بسیار ضروری است.
6- مقبولیت سیاسی و فرهنگی: موضوع مورد مطالعه باید مورد پذیرش فرهنگ و عرف جامعه باشد.
نكات مهم در نوشتن عنوان موضوع
عنوان موضوع از همة قسمتهای كار بیشتر خواننده دارد. پس در انتخاب عنوان باید دقت كرد و به نكات زیر توجه نمود:
1- عنوان نباید خیلی كوتاه و یا خیلی طویل باشد.
2- دربرگیرندة تمام محتویات كار تحقیقاتی باشد.
3- از به كار بردن مخففها، اصطلاحات و كلمات غیر مصطلح و كلمات انگلیسی كه معادل فارسی دارند، اجتناب شود.
4- به صورت خبری نوشته شود و از عناوین اختصاری استفاده نشود.
5- سال و مكان انجام تحقیق حتماً ذكر شود.
منبع: NTN3.ir
۱- تا میتوانید مقاله بخوانید: یک جمله قدیمی هست که میگوید اگر میخواهید موفق باشید فقط کافی است کارهایی که افراد موفق انجام دادهاند را تکرار کنید. برای اینکه مقاله نویسی را شروع کنید باید ابتدا مقالات بسیاری را در حیطه خودتان بخوانید. برای شروع به سایت sid.ir بروید و با جستجوی یک موضوع آسان در رشته خود چند مقاله کامل را دانلود کرده و بخوانید.
۲- یک پژوهش را عیناً تکرار کنید: شما میتوانید یک مقاله را انتخاب و عیناً آن را انجام دهید. این کار در دنیای علم بسیار مرسوم است چرا که هر پژوهشی باید بارها تکرار شود تا بتوان در مورد آن با قطعیت نظر داد. شما میتوانید ابزارها و پرسشنامههای آن پژوهش را دوباره اجرا کرده و مطابق با آن مقاله، خودتان شروع به نوشتن مقاله کنید.
۳- از همایشها شروع کنید: همایشها را میتوان یک کلاس آموزش مقاله نویسی دانست. برخلاف نظر برخی افراد، همایشها به درد نخور نیستند. حداقل فایده آنها این است که بسیاری از دانشجویان مقاله نویسی را از ارسال مقاله برای همایش شروع میکنند. یک همایش را انتخاب کنید و یک مقاله هر چند ضعیف را برای آن ارسال نمایید. حداکثر چیزی که از دست خواهید داد این است که مقاله شما رد خواهد شد. همچنین میتوانید در چند همایش بدون ارائه مقاله شرکت کنید.
۴- هرچه زودتر یک مقاله بد بنویسید!: منظور ما این است که نوشتن یک مقاله هر چند که ضعیف و بسیار ابتدایی باشد، از ننوشتن آن بهتر است. حتی میتوانید همین امروز یک مقاله بنویسید.
۵- از دانشجویان دیگر کمک بخواهید: یک مقاله را با قلم خود بنویسید. از یک دانشجو یا همکلاسی که قبلاً مقاله نوشته است بخواهید مقاله شما را بخواند و اشکالات آن را به صورت کامنت برای شما بنویسد. این کامنتها بهترین و بهترین ابزار برای یادگیری مقاله نویسی هستند و شما با استفاده از این روش یک مقاله نویس عالی خواهید شد.
منبع: سایت علمی و آموزشی ایران تحقیق
شناسايی و مرور منابع هسته:
سعی کنید منابع اصلی موضوع خود را بشناسید و شماره های جدید مجلات مرتبط با موضوع را مطالعه کنید.
جستجو در پایگاه های موضوعی:
موضوح خود را حتماً در پایگاه های اطلاعاتی در داخل و خارج از کشور جستجو کنید. می توانید از کلمات کلیدی موضوع خود استفاده کنید تا به چکیده مقالات مرتبط دست بیابید.
مرور مقالات کنفرانس ها:
سعی کنید در کنفرانس های مرتبط با موضوع خود شرکت کنید و موارد مورد بحث در آن ها را بشناسید.
مطالعه پایان نامه های مشابه:
با رجوع به کتابخانه دانشگاه خود یا افراد فارغ التحصیل رشته خود، پایان نامه های موجود را مطالعه کنید و از تجربیات آن ها بهره گیرید.
مطالعه کتاب های روش تحقیق و مرور زمینه های پژوهشی:
کتاب های روش پژوهش در حوزه های مرتبط را مطالعه کنید و زمینه های پژوهشی مورد علاقه خود را بشناسید.
مقایسه مبانی نظری و علمی:
آیا به مباحث نظری گرایش دارید یا موضوعات کاربردی را ترجیح می دهید؟ جواب این سوال به انتخاب موضوع نیز بسیار کمک می کند.
مقایسه رویکرد کمی و کیفی:
بسیاری از افراد کیفیت را به کمیت ترجیح می دهند. اما گاهی اوقات عکس آن بیشتر مد نظر قرار می گیرد. پس با تشخیص ارجحیت این شاخص ها به ادامه ی کار خود بپردازید.
انتخاب موضوع های مسأله مدار:
ممکن است در محل کار یا تحصیل با مسئله ای رو به رو شوید که برای تحقیق و پژوهش مناسب باشد. پس نباید از آن غافل شد.
منبع: Research Editor
گام بیست و یکم: درک و تفسیر نامه سردبیر
خوب ایمیل خودمون رو باز می کنیم و می بینیم که یک نامه ای از سردبیر یا از مجله آمده که نتیجه داوری رو به ما گفته. اولین کاری که باید بکنیم اینه که بفهمیم که تصمیم چیست. چند حالت زیر ممکن است اتفاق بیفتد:
1- مردود شدن مقاله: وقتی است که مقاله ما حداقل های لازم برای اینکه در مجله چاپ شود را ندارد و داوران و سردبیران مشکلات اساسی ای را در مقاله ما یافته اند که تشخیص داده اند که مناسب نیست تا فرصتی برای بازنگری بدهند. دراین حالت، کار تمام است. بایستی یک نامه تشکر به سردبیر بزنیم و از زحماتی که برای داوری مقاله ما کشیده اند تشکر کنیم.
2- مشروط شدن مقاله: حالتی هست که مقاله ما مردود نشده است. اما پذیرفته هم نشده است. بلکه یک سری ایرادات در مقاله هست که نظر سردبیر و داوران این است که با دادن یک فرصت دیگر به ما ممکن است که ما بتوانیم مقاله را به سطح مناسبی که قابل چاپ در مجله باشد ارتقا بدهیم. این ممکن است خودش دو حالت باشد. یکی حالتی که مقاله با تغییرات خیلی اساسی (Major Revision) مشروط شده که عملا ریسک مردود شدن مقاله زیاد است چراکه بایستی تغییرات زیادی را در بازنگری مقاله بدهیم. حالت دیگر زمانی ست که مقاله با تغییرات نسبتا کمی (Minor revision) می تواند مجددا ارسال شود.
3- پذیرفته شدن مقاله: حالتی ست که سردبیر و داوران تشخیص داده اند که مقاله از کیفیت کافی برای پذیرش در مجله برخوردار است. معمولا این تصمیم را به صورت واضح در نامه سردبیر به ما می توانیم بیابیم.